در آغاز نشست، آیاتی از قرآن کریم تلاوت شد و فضای جلسه با کلام الهی معنویت یافت.

در آغاز نشست، بانو مجتهده صفاتی به بررسی اجمالی فضای اجلاس علمی اخیر در قطر پرداختند و آن را نمونه‌ای از نظم و انضباط حرفه‌ای دانستند. در این نشست، مقالات به‌صورت خلاصه توسط مجری قرائت می‌شد و نویسندگان تنها در صورت تمایل، فرصت کوتاهی برای ارائه توضیحات تکمیلی داشتند. این ساختار، ضمن جلوگیری از اطاله کلام، فرصت برابر و منصفانه‌ای برای مشارکت فراهم کرده بود.

بانو مجتهده صفاتی همچنین به نقش برجسته بانوان در این اجلاس اشاره کردند. حضور فعال زنان از کشورهای مختلف عربی در مباحث علمی، به‌ویژه در پرتو سیاست‌های فرهنگی جدید منطقه، نشان‌دهنده تحول فکری و افزایش اعتماد به نفس آنان بود. ایشان این تحول را ظرفیت مهمی برای جهان اسلام دانسته و خواستار بهره‌برداری از آن شدند.

در ادامه، ایشان به سه پیشنهاد علمی خود در آن اجلاس اشاره کردند که همگی مورد پذیرش قرار گرفت و در قطعنامه پایانی گنجانده شد.
ایشان سپس به آسیب‌شناسی وضعیت فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام پرداختند و با طرح پرسشی بنیادین، به چالش‌های موجود در تحقق عملی آموزه‌های اسلامی اشاره کردند. ایشان با تأکید بر لزوم بازنگری در شیوه‌های تربیتی، به وضعیت جوانان و واکنش‌های اجتماعی نسبت به مسائل دینی پرداختند و هشدار امام خمینی (ره) درباره پیامدهای ناکارآمدی فرهنگی را یادآور شدند.
در ادامه سخنرانی، ایشان به تبیین جایگاه حقوق کودک در فقه اسلامی پرداختند و تأکید کردند که در حوزه‌های مالی نظیر ارث و وصیت، هیچ تفاوتی میان کودک و بزرگسال وجود ندارد؛ حتی جنین نیز از حقوق مالی همچون ارث و وصیت بهره‌مند است و سهم‌الارث او با بزرگسالان برابر است.

بر اساس مبانی فقهی، کودک از ابتدای دوره جنینی مشمول حقوق انسانی است؛ حقوقی که محدود به سن خاص یا پس از تولد نیست. ایشان با استناد به منابع معتبر اسلامی، از جمله قرآن، سنت، و اقوال فقها، فهرستی از حقوق کودک را ارائه دادند که در شریعت اسلام مورد توجه قرار گرفته است. این حقوق شامل موارد زیر بود:

• حق حیات: جنین در رحم مادر دارای حرمت است و سقط آن بدون مجوز شرعی ممنوع است.
• حق تغذیه: تأمین غذای سالم و مشروع بر عهده پدر است، مستند به آیه «وَعلَى المولودِ لهُ رِزقُهُنَّ وکسوتُهُنَّ بالمعروف» (بقره: ۲۳۳).
• حق آموزش و تربیت: آموزش قرآن، احکام، اخلاق و تربیت روحی از وظایف خانواده و حکومت است. ایشان با انتقاد از وضعیت فعلی، خواستار توجه جدی وزارت آموزش و پرورش به این حقوق شدند.
• حق شخصیت: اسلام احترام ویژه‌ای برای شخصیت کودک قائل است و تحقیر او را جایز نمی‌داند.
• حق سلامت جسمی و روانی: تأمین محیطی سالم برای رشد کودک وظیفه شرعی خانواده‌ها و دولت‌هاست.
• حق حضانت: در فقه اسلامی، مادر در درجه اول مسئول حضانت کودک است.

بانو مجتهده صفاتی ضمن اشاره به تجربه خود در سیاست‌گذاری‌های مربوط به کودک و زن، تأکید کردند که علی‌رغم تدوین قوانین، اجرای عملی آن‌ها با چالش مواجه است. ایشان همچنین به واکنش منفی برخی شرکت‌کنندگان در نشست نسبت به طرح مسئولیت حکومت‌ها در تأمین حقوق کودک اشاره کردند و این نگرش را نیازمند اصلاح دانستند.
در ادامه سخنرانی، سرکار خانم زهره صفاتی به تبیین مجموعه‌ای از حقوق کودک در فقه اسلامی پرداختند که از مرحله جنینی تا بلوغ را در بر می‌گیرد. ایشان تأکید کردند که در صورت فقدان مادر، مسئولیت حضانت کودک بر عهده پدر و در غیاب او، ولی شرعی خواهد بود.

از جمله حقوق برجسته‌ای که ایشان مطرح کردند، موارد زیر بود:

• حق بازی و تفریح: با استناد به روایات نبوی و آیات قرآنی، بازی و نشاط کودک به‌عنوان یک نیاز ضروری و حق شرعی معرفی شد.
• حق ابراز نظر: کودک باید در امور مهم مورد مشورت قرار گیرد. ایشان با اشاره به آیه‌ای از سوره صافات درباره گفت‌وگوی حضرت ابراهیم با فرزندش اسماعیل، این حق را مستند ساختند.
• حق امنیت و آرامش: تأمین امنیت روانی و اجتماعی کودک وظیفه خانواده و جامعه است. محیط‌های عمومی باید برای حضور کودک ایمن باشند.
• حق بهره‌مندی از فناوری‌های نوین: دسترسی به فناوری‌های مفید باید برای کودک فراهم باشد، اما با نظارت خانواده و نهادهای مسئول. ایشان خواستار برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در این زمینه شدند.

بانو مجتهده صفاتی تأکید کردند که این حقوق، مستند به نصوص دینی، اقوال فقها و روایات معتبر است و می‌تواند مبنای سیاست‌گذاری شرعی در حوزه کودک قرار گیرد.

ایشان در ادامه به ساختار نوشتار خود اشاره کردند که شامل سه محور و دوازده ماده به‌عنوان «قرارات» تنظیم شده است. در بخش مقدماتی مقاله، مفاهیم پایه‌ای همچون تعریف «طفل» مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آیات قرآن و اقوال فقها، طفل از زمان تولد تا بلوغ تعریف می‌شود. به‌عنوان نمونه، در تفسیر قرطبی آمده است: «الطفل یطلق من وقت انفصال الولد إلی البلوغ».

در ادامه، تفاوت مفهومی میان «تربیت» و «تزکیه» تشریح شد. تربیت، فرآیندی است که عمدتاً به دوران کودکی و نوجوانی اختصاص دارد و ممکن است با خطا و گناه همراه باشد؛ در حالی‌که تزکیه، مفهومی فراگیر و پیوسته است که با گناه قابل جمع نیست و در تمام مراحل زندگی انسان جاری است و نقش محوری خانواده را در تربیت کودک برجسته دانستند و تأکید کردند که نهادهایی چون مدرسه، مسجد و جامعه در درجات بعدی قرار دارند. ایشان خواستار ترسیم هندسه‌ای تربیتی مبتنی بر محبت در فضای خانواده شدند؛ محبتی که نیازهای جسمی، عاطفی، روحی و آموزشی کودک را دربر گیرد.

در ادامه سخنرانی، بانو مجتهده صفاتی به تبیین اصل کرامت انسانی در هندسه معرفتی قرآن پرداختند. ایشان با استناد به آیه ۷۰ سوره اسراء، کرامت را زیرساختی‌ترین اصل تربیتی دانستند که از مقام خلیفة‌اللهی انسان نشأت می‌گیرد. بر اساس این اصل، کودک نیز از احترام و ارزش ذاتی برخوردار است و تمامی رفتارهای تربیتی باید بر پایه کرامت انسانی بنا نهاده شود.

ایشان با اشاره به سیره پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و اهل بیت علیهم‌السلام، تأکید کردند که تکریم کودک در منابع روایی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در ادامه، به موضوع حیامحوری در تربیت اسلامی پرداختند و با استناد به آیه ۵۸ سوره نور، بر ضرورت آموزش حیا در خانواده‌ها تأکید کردند. ایشان با انتقاد از روند حیازدایی در رسانه‌های داخلی، این پدیده را تهدیدی جدی برای سلامت فرهنگی جامعه دانستند.

بانو صفاتی سپس به مسئولیت والدین در آموزش معارف دینی اشاره کردند. با استناد به آیه ۶ سوره تحریم، ایشان یادآور شدند که پدر و مادر مؤمن موظف‌اند فرزندان خود را با اصول دینداری آشنا سازند. ایشان با ذکر نمونه‌هایی از قرآن، از جمله نصایح لقمان حکیم و حضرت ابراهیم علیه‌السلام به فرزندانشان، آموزش مبدأ، معاد و توحید را از وظایف انبیاء دانستند.

در ادامه، ایشان بر ضرورت صرف وقت، صبوری و محبت در تربیت دینی کودکان تأکید کردند و با استناد به آیه ۱۳۲ سوره طه، صبر در مسیر آموزش را یک اصل قرآنی معرفی نمودند.

بانو صفاتی همچنین به تقویت حس مسئولیت‌پذیری در کودکان پرداختند و با ذکر ماجرای حضرت موسی علیه‌السلام و نقش خواهر ایشان در مراقبت از نوزاد، بر اهمیت واگذاری مسئولیت‌های متناسب با سن کودک تأکید کردند. ایشان این اقدام را نوعی تربیت عملی و اعتمادسازی دانستند که در قرآن به‌وضوح بیان شده است.

در پایان این بخش، ایشان بار دیگر بر حق بازی و تفریح کودکان تأکید کردند و یادآور شدند که اسلام تنها به نیازهای مادی کودک توجه ندارد، بلکه ابعاد روانی، تربیتی و معنوی او را نیز در نظر می‌گیرد.
در بخش پایانی سخنرانی، بانو مجتهده صفاتی به اهمیت بازی و تفریح در تربیت کودک از منظر قرآن و سنت پرداختند. ایشان با اشاره به سیره پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، بازی با کودکان را نه‌تنها نشانه‌ای از مهر و تواضع، بلکه عاملی مؤثر در رشد روحی، روانی و جسمی کودک دانستند.

ایشان با استناد به آیه ۱۲ سوره یوسف، که در آن فرزندان حضرت یعقوب برای بردن یوسف به گردش و بازی استدلال می‌کنند، تأکید کردند که بازی نه‌تنها یک نیاز طبیعی، بلکه یک فرصت تربیتی و اجتماعی است. بر همین اساس، دولت‌ها موظف‌اند فضاهای سبز و محیط‌های امن و مفرح برای کودکان فراهم سازند. ایشان خواستار طراحی پارک‌های اختصاصی برای کودکان شدند و تأکید کردند که این امر باید در سیاست‌گذاری‌های شهری مورد توجه قرار گیرد.

بانو مجتهده صفاتی همچنین به ضرورت توجه به بازی‌های نوپدید اشاره کردند و خواستار مدیریت دقیق والدین و مسئولان در بهره‌برداری از این بازی‌ها شدند؛ به‌گونه‌ای که منافع آن حفظ و آسیب‌های احتمالی کنترل شود.

در ادامه، ایشان به یکی از اصول بنیادین مقاله خود اشاره کردند: پرهیز از هرگونه آسیب‌رسانی به کودک. با استناد به آیه ۳۲ سوره مائده، که قتل نفس را معادل قتل همه انسان‌ها و احیای نفس را معادل احیای همه انسان‌ها می‌داند، ایشان تأکید کردند که در روایات، این آیه به گمراه‌سازی و هدایت نیز تفسیر شده است. بنابراین، هرگونه بی‌توجهی به سلامت فکری، اخلاقی و تربیتی کودک، مصداقی از آسیب به جان انسانی تلقی می‌شود و باید از آن پرهیز گردد.

در بخش پایانی، بانو مجتهده صفاتی ضمن قدردانی از حضرت آیت‌الله مبلغی، رئیس گروه اعزامی به قطر، از اخلاق، متانت و بزرگواری ایشان در طول سفر علمی یاد کردند. ایشان ابراز امیدواری کردند که با گسترش ارتباطات علمی با کشورهای اسلامی، به‌ویژه جهان اهل سنت، بتوان شکاف‌های گذشته را ترمیم کرد و آموزه‌های اهل بیت علیهم‌السلام را با تسلط علمی و فراست به جهان اسلام منتقل نمود.

در پایان، ایشان از حضور اساتید، دانشجویان و به‌ویژه حضرت آیت‌الله احمدی فقیه، مدیر مؤسسه آموزش عالی اجتهاد، قدردانی کردند و از خداوند متعال طلب توفیق خدمت خالصانه نمودند؛ خدمتی که ثمره‌اش در آخرت نمایان گردد.